Su, insanın hayatını sürdürebilmesi için gerekli olan en önemli ihtiyaçtır. Fakat bugün dünyada bir milyardan fazla insan temiz suya ulaşma sıkıntısı çekmektedir. Her gün 4.900, yılda ise 1,8 milyon çocuk kirli sulardan ve bundan kaynaklanan salgın hastalıklar nedeniyle ölmektedir. Bu ölümlerin önemli bir kısmı Afrika ve Asya ülkelerinde yaşanmaktadır. Hayrat Yardım bugüne kadar 25 ülkede su kuyusu faaliyeti gerçekleştirmiş olup, temiz suya ulaşamayan insanlara yardım eli uzatıp onlara temiz su imkânı sağlamaktadır. Açtığımız binlerce su kuyusu ile temiz suya muhtaç insanların yüzünü güldürüyoruz. Bu su kuyularından yararlanan milyonlarca insan, Hayrat Yardım aracılığıyla kuyu açtıran bağışçılara hayır dualar ediyor. Siz de yapacağınız bağışlarla zor durumdaki bu insanlara yardım eli uzatabilirsiniz.
Hâmî kelimesi “himaye etmek, korumak” mânasındaki hamy (himâye) kökünden türeyen bir sıfat olup “koruyan” anlamına gelir.
Hayrat İnsani Yardım Derneği’nin “Yetim Hamiliği Projesi” ise ebeveynlerinden birini ya da her ikisini kaybeden çocuklara sahip çıkıp kendi ayakları üzerinde duruncaya kadar ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yardımseverler ile yetimler arasında kurduğumuz bir köprüdür.
Afrika; Kenya, Somali, Sudan, Nijerya, Nijer, Çad, Kamerun, Etiyopya, Tanzanya, Gana, Cibuti, Srilanka, Senegal, Burkina Faso, Fildişi Sahilleri
Asya; Afganistan, Balkanlar; Bosna Hersek, Makedonya, Arnavutluk, Kıbrıs, Togo, Benin, Endonezya, Malezya, Moritanya (ve daha birçok ülkedeki ihtiyaç sahiplerine ulaştırma hedefimiz vardır.)
Hayrat Yardım (hayratyardim.org) adresine giriniz. Bu adresten
• Sağ üst köşede yer alan yeşil renkte ‘’Bağış Yapmak İstiyorum’’ butonuna tıklayınız.
• Çıkan pencereden ‘’ Yetim Hamisi Ol’’ okunu takip ediniz.
• Yapacağınız hamilik türünü(Yetim Hamiliği, Genel Yetim Hamiliği) seçiniz.
• Bağış türünüzü(genel sadaka veya zekât) seçiniz.
• Bağışçı bilgilerinizi giriniz.
• Seçeneklerde yer alan ülkelerden tercihte bulunarak, hamisi olacağınız yetim sayılarını belirleyiniz.( dilerseniz ‘‘En öncelikli Bölge’’yi seçerek aciliyeti olan yerlere öncelik vermesi için ülke seçimini personelimize bırakabilirsiniz.)
• Ödeme bilgileri kısmından ödeme şeklinizi seçiniz.
• Ödeme şeklinize göre gerekli bilgileri giriniz. Ardından ‘’12 Ay süreyle yetim hamiliğimi her ay düzenli olarak ödemeyi taahhüt ediyorum.’’ Butonunu işaretleyip hamiliği tamamla diyerek yetim hamisi olabilirsiniz.
Maddi imkânsızlıklar içerisinde Kur’ân-ı Kerîm’i öğrenmeye çalışan, hâfızlık yapan ve çeşitli sebeplerden Kur’ân’a ulaşamayan genç-yaşlı bütün Müslümanları Kur’ân-ı Kerîm ile buluşturma projesidir.
Başta ülkemiz olmak üzere yurtdışında bulunan Kur’an kursları, hâfızlık öğrencileri, ilkokul – orta - lise ve üniversite öğrencileri de dâhil olmak üzere tüm ihtiyaç sahibi insanlara dağıtılmaktadır.
Standart bir su kuyusunun ortalama ömrü 5 ile 10 yıl arasında değişmektedir.
Normal şartlarda bir kuyu 2 - 5 ay içerisinde açılmaktadır.
• Hayrat Yardım (hayratyardim.org) adresine gidin.
• Sağ üstte yeşil renkli ‘’ Bağış Yapmak istiyorum’’ butonuna basınız.
• Açılan pencereden ‘’ Hamilik Takibi’’ başlığını tıklayın.
• Ekrana gelen yeşil renkli ‘’ Hamilik Sorgusu Yap’‘ butonuna tıklayıp SPN kodunuzu ya da TC kimlik numaranızı girin.
• Açılan hamilik takibi sayfanızın sol alt tarafında yeşil renkte’’ Ödeme bilgilerimi güncelle’’ butonuna tıklayıp güncel bilgilerinizi giriniz ve onaylayınız.
Hayrat İnsani Yardım Derneği’nin yurtdışında bulunan temsilcileri ve yerel bölge hakkında bilgi sahibi resmî makamlar aracılığı ile ihtiyaç sahibi yerler belirlenmektedir. Belirlenen ihtiyaç durumuna göre de dağıtımlar gerçekleşmektedir.
444 3 674 Çağrı merkezimiz ile irtibata geçerek hamisi olduğunuz yetiminize ait dağıtım-yardım görsellerini talep edebilirsiniz.
Not: Yurt içi yetimlerimize aylık nakdî (yetimin banka hesabına) yardım yapıldığından yurt içi yetim hamiliğimizde yardım görseli olmamaktadır.
Afet, terör, ulaşım, açılan bölge, malzeme tedariki v.b gibi nedenler açılma süresini etkilemektedir.
Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı ve Mısır El-Ezher Üniversitesi’nden onay mühürleri bulunan Ahmed Hüsrev Efendi’nin kendi orijinal hattı ile basılmış Kur’an-ı Kerîm’ler dağıtılmaktadır.
Derneğimiz yetim çocuklarımızın mahremiyetini korumak adına yetimlerimiz ile birebir iletişime geçme imkânı verememektedir.
Dağıtımların yapılacağı ülkelerin yerel veya resmî dillerine göre basılan Elif-Bâ kitapçıkları dağıtılmaktadır.
Elbette böyle bir ihtimal vardır. Bu durumda konum değiştirilip farklı bir yerde kazı çalışmaları başlatılır. Suya ulaşıncaya kadar bu işlem tekrarlanır.
▶️Kredi Kartı İle Aylık Otomatik Talimat
Hâmilik talebi sırasında ödeme seçenekleri alanında yer alan ‘‘Kredi Kartı İle Düzenli Ödeme’’ seçeneğini tercih edip kredi kartı bilgilerinizi girdiğiniz takdirde düzenli ödeme talimatı verilmiş olmaktadır.
Not: Belirlediğiniz ödeme günü geldiğinde kredi kartınızın ‘‘Mail Order’’ ve ‘‘İnternet Alışverişi’’ özelliğinin açık olması gerekmektedir.
▶️ Havale – EFT Yolu İle Düzenli Ödeme
https://www.hayratyardim.org/hesap-numaralari adresinde yer alan derneğimize ait banka hesap numaralarını kullanarak ödeme yapabilirsiniz.
Ödemeler sırasında açıklama alanına SPN kodu ve Hâmi(bağışçı) mutlaka yazılmalıdır.
(Örn; Ali Akkaya – SPN1235432)
Yapılan ödemelerde, SPN kodunun yazılması unutulduğu takdirde 444 3 674 Çağrı merkezimiz ile irtibata geçebilirsiniz.
▶️Makbuz Karşılığında Düzenli Ödeme
Yaşadığınız şehir veya ilçede, Hayrat İnsani Yardım Derneği’nin resmî temsilcileri ile irtibata geçerek makbuz karşılığında ödeme yapabilirsiniz.
▶️Online Düzenli Ödeme
Web sitemiz üzerinden hâmilik takip girişi yaparak online ödeme gerçekleştirebilirsiniz.
KURAN yazıp 7870'e SMS göndererek 10 TL bağışlayabilirsiniz. Bir Kur’ân hediyesi 60 TL’dir.
Kuyuların düzenli aralıklarla denetimleri gerçekleştirilmektedir. Bu kontroller sonucunda tamirat gereken kuyularda bakım-onarım işlemi yapılmaktadır.
Banka-hesap kartları üzerinden otomatik ödeme talimatı verilemez.
Banka-Hesap kartlarını kullanarak hâmilik takip girişi bölümünden online ödeme yapabilirsiniz.
Otomatik ödeme talimatı yalnızca kredi kartı ile verilebilir.
Hayır. Kur’an-ı Kerîm’lerin toplanması, stoklanması, kullanılabilir olma durumunun belirlenmesi mümkün olmadığından ve uluslararası nakliyede kullanılan kitap, eşya vb. tüm ürünlerin gönderilmesi sorun teşkil ettiğinden kullanılan Kur’ân-ı Kerîm’ler kabul edilmemektedir.
Evet. Derneğimiz, açılan tüm su kuyuları için 5 yıl boyunca hizmet garantisi vermektedir.
Gönderilecek ülke veya taşıma sırasındaki geçiş yapılan ülkelerin nakliye-gümrük işlerinde herhangi bir problem yaşanmadığı takdirde yaklaşık 1 ay içerisinde bağışlarınız ihtiyaç sahibi yerlere ulaşacaktır. Gümrük işlemlerinde gecikmeler yaşandığı takdirde bu süre 3 ay ile 6 ay arası değişkenlik göstermektedir.
Beş yıllık garanti süresi bittikten sonra kuyuların sorumluluğu bölge halkına devredilmektedir.
Sebepleri şunlar olabilir:
1. Ödeme sırasında SPN kodunun açıklama alanına yazılmasının unutulması veya yanlış girilmesi.
2. Kredi kartınızın Mail-Order veya İnternet Alışverişi alanlarının kapalı olmasından dolayı ödeme gerçekleşmemiş olabilir.
3. Kredi kartınızın vadesi dolmuş olduğundan ödeme gerçekleşmemiş olabilir.
Gerekli kontrolleri yaptıktan sonra çağrı merkezimizden (444 3 674) destek alabilirsiniz
Kuyu fiyatları, kuyu türü ve ülkeye göre değişkenlik göstermektedir. Güncel su kuyusu fiyatlarına "hayratyardim.org/bagis#su-kuyusu" adresimizden ulaşabilirsiniz.
Ödeme günü değişimi yalnızca çağrı merkezimiz üzerinden yapılmaktadır. İletişim için 444 3 674 no'lu numaradan bize ulaşabilirsiniz.
Hayrat İnsani Yardım Derneği’nin tespitleri neticesinde bölgelerdeki ihtiyaç durumuna göre Kur’an dağıtımı yapılmaktadır.
Hayrat İnsani Yardım Derneği olarak bugüne kadar Çad, Senegal, Nijer, Togo, Gana, Sudan, Bangladeş, Sri Lanka, Afganistan, Moritanya, Nijerya, Hindistan, Pakistan, Etiyopya, Suriye, Yemen, Fildişi Sahili, Tanzanya, Kamboçya, Mali, Somali, Endonezya, Kamerun ülkelerinde su kuyusu faaliyeti gerçekleştirdik. Faaliyet gerçekleştirdiğimiz güncel ülke listesine "hayratyardim.org/bagis#su-kuyusu" adresimizden ulaşabilirsiniz.
Hâmisi olduğunuz yetim çocuğumuz hakkında fotoğraf ad-soyad, doğum tarihi gibi bilgilerin olduğu tanıtıcı formdur.
Her ülke için su kuyusu faaliyetlerimiz bulunmamaktadır. Faaliyet gerçekleştirdiğimiz güncel ülke listesine "hayratyardim.org/bagis#su-kuyusu" adresimizden ulaşabilirsiniz.
Hâmiliğiniz için oluşturulan sadece size ait yetim takibi kodudur. Bu kodu kullanarak yetiminiz hakkında bilgi alabilir ve ödemelerinizi bu kod üzerinden gerçekleştirebilirsiniz.
Evet. Hâmilik süresi (12 ay) tamamlandığında, Yetim birimimizin irtibatı sonrası aynı yetim ile devam etmek istediğinizi belirtebilirsiniz. (Yetim çocuğun hayatta olması, adresinde tespit edilmesi ve dinen yetim hükmü devam ettiği takdirde bu talep geçerlidir.)
Elbette yapabilirsiniz;
A – Web sitemizde su kuyusu faaliyetlerinde bulunan ‘’Bir Kuyu da Birlikte Açalım’’ kısmından dilediğiniz miktarda,
B - Banka hesap numaralarımıza “Su Kuyusu Genel Bağış” açıklamasıyla dilediğiniz miktarda,
C – KUYU yazıp 3674'e ₺10 karşılığında SMS ile yapabilirsiniz.
NOT: Bağışçılarımız en az 5000 TL ve üzerindeki bağış için tabelaya bir isim yazma hakkına sahip olabilirler.
Hayır. Şahsa özel dağıtım hizmetimiz şuan bulunmamaktadır.
Ancak yetimlere destek maksadıyla bayramlarda hediyelik dağıtımları için genel yetim fonuna destek verebilirsiniz.
Şüheda projesi, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı tarafından desteklenen bir proje olup şehit isimleri bakanlık tarafından bizlere bildirilmektedir. Fakat tabelaya ismini yazdırmak istediğiniz şehit adını, şehitlik belgesini tarafımıza iletmeniz şartıyla tabelaya yazdırabilirsiniz.
Nakdî ve aynî olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır.
1- Nakdî yardımlar, yurtiçindeki yetim çocuklarımıza yapılmaktadır. Çocuklarımızın velisi/vasisi olan kişiler aracılığı ile kendilerine ulaştırılmaktadır.
2- Aynî yardımlar, yurtdışındaki yetim çocuklarımıza gıda kolisi, hijyen paketi, kıyafet, kırtasiye malzemesi, bayramlık ve daha birçok alanda yapılmaktadır. (Yapılan yardımlar ülkelerin siyasi, sosyal, ekonomik durumlarına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.)
Bir suyu kuyusu bedelinin tamamını karşılayan bağışçılarımız, tabelada görülmesini istediği isim ve/veya isimleri bağış esnasında belirtilen yerlere yazarak belirleyebilirler.
SPN kodunuzu veya T.C. kimlik numaranızı kullanarak “Yetim Hamilik Takibi” bölümünden yetiminiz hakkında bilgi alabilirsiniz.
Yetim çocuklarımıza, İslam Dini’nin fıkhî ölçüleri çerçevesinde 18 yaşına kadar destek verilmektedir.
Bir tam su kuyusu bağışı yapamayan bağışçılarımız en az 5000₺ ve üzeri bağış yapması halinde, tabelaya bir isim yazdırma hakkına sahip olmaktadırlar.
Evet. “Kredi Kartı İle Düzenli Ödeme” seçeneği dışındaki Online, Havale-EFT, Makbuz Karşılığı ödeme seçeneklerini kullanarak tek seferde 12 aylık ödemenizi gerçekleştirebilirsiniz.
Hayır. Yetim çocuklarımıza yardımlar aylık olarak yapılmaktadır. Tek seferde ödeme yaptığınız durumda da aylık olarak yardım sağlanmaktadır
Evet. Hazırlanan su kuyusu tabela tasarımı, bağışçılarımızla iletişime geçilerek onaylarına sunulmaktadır. Onaylanan su kuyusu tabelaları doğrultusunda kuyu açılma süreci başlatılmaktadır.
Açılan her su kuyusu sonrası, su kuyusunun inşasına başlandığına, inşa süreçlerine ve kuyunun tamamlanıp hizmete açıldığına dair fotoğraf ve videolar bağışçılara ulaştırılmaktadır. Bununla birlikte bir tam su kuyusu bağışı yapan bağışçılara, açılan su kuyusu hakkında bilgilerin yer aldığı su kuyusu maketi hediye olarak gönderilmektedir.
Web Sitemiz Üzerinden Ödeme
Web sitemiz üzerinden "hayratyardim.org/bagis#su-kuyusu" adresimizden online direkt ödeme gerçekleştirebilirsiniz.
Hayrat İnsani Yardım Derneği’nin Resmî Temsilcileri ile Ödeme
Yaşadığınız şehir veya ilçede, Hayrat İnsani Yardım Derneği’nin resmî temsilcileri ile irtibata geçerek makbuz karşılığında ödeme yapabilirsiniz.
Resmi temsilcilerimiz; "hayratyardim.org/hakkimizda#koordinator"
Havale – EFT İle Ödeme
"hayratyardim.org/hesap-numaralari" adresinde yer alan derneğimize ait banka hesap numaralarını kullanarak ödeme yapabilirsiniz.
Ayrıca 444 3 674 nolu çağrı merkezimizi arayarak bağış işlemlerinizi yapabilirsiniz.
Evet. Kesimi gerçekleştirilen kurbanlara ait görseller SMS ile size gönderilen link üzerinden ulaştırılmaktadır.
Videolar için ise 444 3 674 çağrı merkezimizle iletişime geçerek talep edebilirsiniz.
Yaşanabilecek yoğunluğa bağlı sıkıntıları önlemek adına ülke seçimini dernek yetkilileri gerçekleştirmektedir.
Hayrat İnsani Yardım Derneği’nin yurtdışında bulunan temsilcileri ve yerel bölge hakkında bilgi sahibi resmî makamlar aracılığı ile ihtiyaç sahibi yerler belirlenmektedir. Belirlenen ihtiyaç durumuna göre de dağıtımlar gerçekleşmektedir.
Vacip;
Kurban kesim vakti, bayram namazı kılınan yerlerde bayram namazı kılındıktan sonra; bayram namazı kılınmayan yerlerde ise fecirden (sabah namazı vakti girdikten) sonra başlar. Hanefîlere göre bayramın 3. günü, gün batımına kadar devam eder. Bu süre içinde gece ve gündüz kurban kesilebilir. Şâfiîlere göre ise bayramın 4. günü, gün batımına kadar kesilebilir.
Adak, Akîka, Sadaka ve Şükür;
Yurt Dışı;
Bağışınız Derneğimize ulaştıktan sonra 10 gün içerisinde İslamî usullere dikkat edilerek kesim işlemi gerçekleştirilmektedir. (Olası bir gecikme durumunda 444 3 674 çağrı merkezimizle iletişime geçmenizi rica ederiz.)
Yurt İçi, Suriye ve Yemen;
Bağışınız Derneğimize ulaştıktan sonra 14 gün içerisinde İslamî usullere dikkat edilerek kesim işlemi gerçekleştirilmektedir. (Olası bir gecikme durumunda 444 3 674 çağrı merkezimizle iletişime geçmenizi rica ederiz.)
Her şeyde olduğu gibi vekâlet vermede de esas, kişinin niyet ve iradesidir. Sözlü olarak ifade edilmesi şart değildir. Çünkü fiil ve uygulama bir irade beyanıdır.
Online Bağışlar;
Web sitemiz üzerinden bağışçı bilgilerinin girildiği kısımda bulunan “Hayrat İnsani Yardım'a vekâlet verdim.” seçeneğini işaretlemeniz yeterlidir.
Havale-EFT;
Ödeme sırasında “Açıklama” alanına;
▶️ Yer (Yurtdışı, Yurtiçi, Yemen veya Suriye),
▶️ Hissedar İsim-Soyisim (Kimin adına kesilecek ise)
▶️ Kurban Türü (adak, akîka, şükür, sadaka veya vacip)
▶️ “Vekaletimi verdim”
Yazmanız yeterlidir.
Makbuz;
Derneğimizin temsilcileri aracılığıyla yapacağınız kurban bağışlarında kesilen makbuz vekâlet hükmündedir.
Kurban bağışınızı bayramın 2. günü (Pazar) 17:00’a kadar dernek merkezi, temsilciliklerimiz veya
444 3 674 çağrı merkezimiz aracılığıyla, Pazar günü 17:00'a kadar banka havalesiyle ve
FAST ödeme yöntemiyle bağışlayabilirsiniz.
Kurban, hayatta olan ve gerekli şartları taşıyan kimselerin Allah’a yaklaşmak ve O’nun rızasını kazanmak için yaptıkları bir ibadettir. Vefat etmiş kişiler adına ise kurban bağışında bulunarak, sevabının kişiye ulaşmasına vesile olabilirsiniz.
Hayrat İnsani Yardım Derneği, İslam Dini’nin emir ve hükümlerine riayet etmektedir. Derneğimiz, aşağıdaki özellikleri göz önünde bulundurarak kurban satın alma işlemlerini gerçekleştirmektedir:
“Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, organları tam ve besili olması, hem ibadet açısından, hem de sağlık bakımından önem arz eder. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memelerinin yarısı kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmaz (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 6). Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, memelerinin yarıdan daha azının olmaması, kurban edilmesine engel değildir. (Kâsânî, Bedâi‘, V, 75-76). Bunun yanında kesileceği yere gidemeyecek derecede topal olan hayvanlar da kurban edilemez. Buna göre hayvanın değerini düşürücü nitelikteki kusurlar kurbana engeldir.”
Büyükbaş ve küçükbaş kurbanlıklar yurtiçi ve yurtdışında şu şekilde farklılık göstermektedir;
▶️ Yurtdışı > büyükbaş
▶️ Yemen-Suriye-Yurtiçi > küçükbaş
Bu proje kapsamında, verilen eğitimler ve meslekî araçlar ile ihtiyaç sahiplerini muhtaçlık döngüsünden kurtarıp, onları kendi ayakları üzerinde hayatını devam ettirebileceği bir gelir kapısı temin etmektir.
Sürdürülebilir kalkınma yardımları, herhangi bir gelir kaynağı bulunmayan ve günlük temel ihtiyaçlarını gideremeyen muhtaç şahıslara ve/veya ailelere yapılmaktadır, ulaştırılmaktadır.
Bu kimseler, özellikle de toplumun dezavantajlı kesimi sayılan yetimler, yetim anneleri ve dul kadınlardır.
Hayrat İnsani Yardım Derneği’nin yurtdışında bulunan temsilcileri ve yerel bölge hakkında bilgi sahibi resmî makamlar aracılığı ile ihtiyaç sahibi aileler belirlenmektedir.
▶️ Seçilen ailelerin meslekî yetkinlikleri bulunmuyorsa kısa süreli meslekî eğitim verilmektedir. Eğitim sonrası ise gereken ekipman desteği sağlanmaktadır.
▶️ Meslekî becerisi olup ekipman desteğine ihtiyaç duyan bireylere ise gereken ekipman desteği verilmektedir.
▶️ Meslekî ekipman desteği verilen aileler ve tüccarlar arasında Hayrat Yardım’ın temsilcileri vasıtası ile köprü oluşturulmaktadır. Bu şekilde ihtiyaç sahibi bireylerin üretimleri onlara gelir kaynağı olacağı gibi ticarî döngüye de katkı sağlanmış olacaktır.
Hayrat Yardım’ın bölgedeki resmî temsilcileri vasıtası ile 4 veya 6 aylık zaman aralığında ailelerin durumları kontrol edilip raporlanmaktadır.
Yapılan tüm araştırmalar dünyada gelir, üretim ve tüketim dengesizliği olduğunu göstermektedir. İngiltere merkezli uluslararası yardım kuruluşu OXFAM, 2.153 milyarderin, dünya nüfusunun yüzde 60'ını oluşturan 4.6 milyar kişiden daha zengin olduğunu açıklamıştır.
Aynı raporda dünyanın en zengin 22 kişinin Afrika'daki tüm kadınlardan daha fazla varlığa sahip olduğuna işaret edilmiştir.
Gelir eşitsizliği, yeryüzünde bölgeden bölgeye büyük değişiklik göstermektedir. Gelir eşitsizliğinin en düşük olduğu yer Avrupa iken en yüksek olduğu yer ise Ortadoğu’dur.
▶️ 2016 yılında Avrupa’daki ülkelerin en çok kazananlar listesindeki %10’luk kesim, toplam Avrupa gelirinin %37’lik payını almaktadır.
▶️ Bu durum Sahraaltı Afrika ile Brezilya ve Hindistan’da %55 civarındadır.
▶️ Sömürgeler ve çeşitli menfaatler uğruna çıkarılan savaşlar neticesinde dünyanın en eşitsiz bölgesi hâline getirilen Ortadoğu’da ise en çok kazananlar listesinin %10’luk kesim, toplam Ortadoğu gelirinin %61’lik payını almaktadır.
▶️Ekonomik ve sosyal fırsatlarda eşitliğin sağlanmasına yardımcı olmak.
▶️Kalifiye iş gücündeki artışla beraber temel insanî ihtiyaçların kalitesini ve sürdürülebilir olmasını sağlamak.
▶️Doğal âfetler sonucu zarar görmüş insanlara, yerinden edilmiş nüfuslara, mültecilere, yurtlarına geri dönenlere ve ev sahibi topluluklara proje kapsamında yapılacak yardımlarla onlara umut olmaktır.
▶️İhtiyaç sahibi aileleri destekleyerek toplumsal gerilemenin önüne geçmek.
▶️Proje bölgelerinde yapılan destekler sonucu, dolaylı olarak ekonomiye canlılık getirmek.
Zekat, dinen zenginlik ölçüsü kabul edilen miktarda (nisap) mala sahip olan kimselerin Allah rızası için muayyen kişilere vermesi gereken belli miktarı ifade eder1.
1. Müslüman olmak
2. Akıl sahibi(Şafii mezhebinde aranmaz)
3. Baluğ çağına ermiş olmak(Şafii mezhebinde aranmaz)
4. Hür olmak
5. Mal sahibi olmak (Temlik)
6. Malın nisap miktarına ulaşması
Bir kimseye zekatın farz olması için o kimsenin Müslüman, akıl sağlığı yerinde, ergenlik çağına gelmiş ve hür olması, bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla hakikaten ya da hükmen artıcı, yani kazanç sağlayıcı nitelikte “nisap miktarı” mala sahip olması gerekir. Artıcı olmaktan kastedilen, malın sahibine gelir, kâr, fayda temin etmesi yahut kendiliğinden çoğalma ve artma özelliğine sahip bulunmasıdır.
Zekatın farz olması için ayrıca nisap miktarı mal ya da servete sahip olduktan sonra üzerinden bir kameri yılın geçmesi ve yıl sonunda da nisap miktarını koruması gerekir. Yıl içerisindeki artış ve düşüşlere itibar edilmez. Zekat bu süre dolmadan önce de verilebilir. Zekatın geçerli olmasının şartlarına gelince, öncelikle “niyet” şarttır. Zekat bir ibadet olduğu için niyetsiz yerine getirilemez. Ayrıca fakire verilmesi ve teslimi demek olan “temlik” de şarttır. Yemek hazırlayıp yedirmek gibi ya da okul, medrese cami gibi ibâha denilen yollarla fakire zekat verilmiş olmaz.
• Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar
• Zirai ürünler
• Ticaret-alım ve satım yapılan mallar
• Para, altın, gümüş vb.
• Madenler
Tevbe suresi 60. Ayete göre zekat düşen 8 kesim aşağıdaki gibidir:
Fakirler, Miskinler, Zekat toplamakla görevlendirilen memurlar, Müellefe-i kulûb, Esaretten kurtulacaklar, Borçlular, Allah yolunda olanlar, Yolda kalmış olanlardır. Fakir ve miskin, temel ihtiyaçları dışında herhangi bir maldan nisab miktarına sahip olmayan kimsedir. Ancak temel ihtiyaçları dışında, ister artıcı (nâmî) vasıfta olsun ister olmasın, herhangi bir maldan nisap miktarına sahip olan kimse fakir veya miskin kapsamında olmadığından ona zekat verilmez (İbnü’l-Hümâm, Feth, II, 266).
Borçlu, kul hakkı olarak borcu olan ve borcunu ödeyeceği maldan başka nisab miktarı malı bulunmayan kimsedir (İbnü’l-Hümâm, Feth, II, 268).
Yolda kalmış kimse, sürekli yaşadığı yerde malı bulunsa bile, çıktığı yolculukta parasız kalıp parasına ulaşma imkânı bulamayan, başka bir deyişle, parasızlıktan yolda kalmış ve memleketine dönemeyen kimsedir. Bu kimseye, malının bulunduğu yere dönmesine ve dönünceye kadarki ihtiyaçlarını gidermesine yetecek kadar zekat verilebilir (Kâsânî, Bedâî’, II, 43-46).
Günümüzde yolcu olan kişi istediği zaman memleketindeki parayı banka kartı veya başka bir yöntemle alma imkânına sahipse ona zekat verilmez. “Allah yolunda” anlamına gelen “fî sebîlillah” ifadesi ise, kendisini Allah yoluna ve İslam’a adamış hac yolcuları, askerler ve ilim için yola çıkan gerçek kişiler olarak yorumlanmıştır.
Hanefilere göre aşağıda sayılanlara zekat ve fitre verilmez:
a) Ana, baba, büyük ana ve büyük babalara,
b) Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara,(kısacası torunlara)
c) Eşine,
d) Müslüman olmayanlara,
e) Zengine yani aslî ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişiye,
f) Babası zengin olan ergen olmamış çocuğa (Merğinânî, el-Hidâye, II, 223-228).
İslam’da diğer bedenî ve malî yükümlülüklerde olduğu gibi, zekatta da mükellefin durumu göz önünde bulundurularak, ona makul ve taşınabilir bir sorumluluk yüklenmiştir. Bu nedenle İslam bilginleri, zekat ve sadaka-i fıtır ile yükümlü olmak için, kişinin ve bakmakla yükümlü olduğu aile bireylerinin temel ihtiyaçlarından fazla olarak nisap miktarı mala sahip olma şartını aramışlardır. Temel ihtiyaç maddeleri insanın hayat ve hürriyetini korumak için muhtaç olduğu şeylerdir. Bunlar, barınma, nafaka (yiyecek, giyecek ve sağlık giderleri), ulaşım, eğitim, ev eşyası, sanat ve mesleğe ait alet ve makineler, kitaplar, güvenlik amacıyla kullanılan aletler ve elektrik, su, yakıt, aidat vb. diğer cari giderler ve bu temel ihtiyaçları karşılamak için ayrılan paradır (Mevsıli, el-İhtiyar, I, 332-333; İbn Abidin, Reddu’l-muhtar, III, 178).6
Sanat ve mesleğin icrası için gerekli olan araç-gereç, makine ve malzemeler, aslî ihtiyaçlar kapsamında yer alır. Dolayısıyla bunların zekatının verilmesi gerekmez. Ancak, kişinin kendi mesleğinin icrası için değil de, ticaret için üretilen veya alınıp satılan araç-gereç, malzeme ve makinelerin zekatının verilmesi gerekir (Zeylai, Tebyin, I, 253; el-Fetava’l-Hindiyye, I, 190).7
Nisap, zekatla yükümlü olmak için esas alınan zenginlik ölçüsüdür. Bu ölçü, 80.18 gr altın değerinde nami yani maddi olarak artıcı mal varlığına\paraya sahip olmak nisap miktarına ulaşmak demektir. Paralar (altın, gümüş, döviz vb.), ticari olan varlıklar ve bunların gelirleri, yatırım amaçlı gayr-i menkuller vb. birikimlerin nisap miktarı 80,18 gram altın veya onun değerinde bir meblağdır. Altının zekat nisabı oluşması açısından altındaki ayar farkı önemli değildir.Nisap miktarı nakit ve ticari malların hesabında 22 ayar altın üzerinden hesaplanır. Nisap miktarına ilk defa sahip olan kişinin zekatla yükümlü olabilmesi için bu birikimi nisaba ulaştığı andan itibaren üzerinden bir tam kameri yılın (354 gün) geçmesi gerekir. Bu birikimin üzerinden bir kameri yıl geçtikten sonra o zekat yılı içerisinde ödenecek borçlar çıkartılır, alacaklar eklenir ve elde edilen meblağ 80,18 gram altına eş veya daha fazla ise bunun tamamı zekata tabidir ve kişinin zekatla yükümlü olduğu an, o andır. Kişi kendisi için bu tarihi başlangıç günü belirleyip artık bundan sonra zekat hesabını, her kameri yılın hep aynı gününde bu şekilde yapar. Yıl içerisindeki mallara ait artışlar veya eksilmeler değil, yıl sonundaki değeri baz alınarak hesaplama yapılır. Buna göre yıl içerisindeki artışlar üzerinden bir kameri sene geçme şartı aranmamaktadır. Ancak kişi zekatla yüküm olduktan sonra zekat ödemesi için bu süre dolmadan önce de ödeme yapılmasında dinen bir engel bulunmamaktadır. Bu tür varlıklardan / birikimlerden zekat ödenme oranı kırkta bir (1 / 40) yani % 2,5’tir.Altın ve gümüşten yapılmış ziynet eşyaları, zekat için gerekli diğer şartları da taşıdığı takdirde Hanefilere göre zekata tabidir.
Resûl-i Ekrem’in hayatının sonlarına doğru hazırlattığı yazılı tâlimatta yer alan ifadeler konuyla ilgili diğer rivayetlerle birlikte değerlendirildiğinde zekatta hayvanların nisabı konusunda şu sonuçlara varılmaktadır:
a) Hz. Peygamber, sahâbe ve tâbiîn devirlerinde hayvanlardan deve, sığır e koyun zekata tâbi tutulmuştur. Zekat veren kişi zekatını ayni olarak vereceği gibi, nakdi yani o vereceği hayvanın bedeli olarak para da verebilir
b) Bunlara ait nisap miktarı şu şekildedir:
Sığır - 30 adet sığırı bulunan bir Müslüman, zekat olarak 1 yaşını doldurup 2 yaşına girmiş bir düve yada dana verir. Dişisini vermek daha faziletlidir. - Sığırların sayısı 40’a varınca, bunlar için 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş 1 tosun ya da inek verilir.
- Sığırların sayısı 40’ı geçerse, her 30 sığırda erkek veya dişi 1 yaşını doldurup 2 yaşına girmiş 1 inek yada tosun; her kırk sığır için de 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş 1 inek yada tosun; verilir.
- Sığırların sayısı 60’ı bulunca, bunlar için 1 yaşını doldurup 2 yaşına girmiş 2 tosun veya düve verilir. - Yüz sığır için, 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş 1 dana ve 1 yaşını doldurup 2 yaşına girmiş 2 düve verilir.
- Yüz on sığır için, 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş 2 dana ve 1 yaşını doldurup 2 yaşına girmiş 1 düve verilir.
- Yüz yirmi sığır için, 1 yaşını doldurup 2 yaşına girmiş 4 buzağı veya 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş 3 dana verilir. Bu hesap bu şekilde devam edip gider. İki nisap arasındaki küsurat zekattan muaftır. Ancak kırk ile altmış arasındaki küsurat böyle olmayıp zekata tabidir. Artan fazlalık oranında 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş 1 dananın o fazlalık oranındaki değeri verilir. Mesela kırk sığıra bir sığır eklenirse, zekat olarak 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş 1 dana ve bir dananın değerinin 1/40’i verilir. Kırktan fazla olarak 2 sığır bulunursa, 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş 1 dana ve bir dananın değerinin 1/20’i verilir. Bu hesaplama altmış sığıra kadar uygulanır. Koyun ve Keçi - Koyun ve keçilerin sayısı 40’ı bulursa, zekat olarak 1 adet verilir. Bu 120’ye kadar böyledir.
- Koyun ve keçilerin sayısı 120’iyi aşması durumunda 2 adet verilir. Bu iki yüze kadar böyledir.
- 200’ü aşması durumunda 3 tane verilir. Bu üç yüze kadar böyledir.
- 300’ü aşması durumunda her 100 koyun ve keçi için 1 adet verilir. Bu rivayetten de anlaşıldığı gibi koyun ve keçinin ilk zekat nisabı kırktır. Kırk adet koyun ve keçisi olan bir kişinin zekat olarak bir tanesini vermesi gerekir. Zekat olarak verilecek koyun bir yaşını doldurmuş olmalıdır. Şayet doğumundan itibaren 6 ay geçmiş de ön dişleri düşmüş ise, seneyi doldurmamış da olsa zekat olarak verilmesi caiz olur. Zekat olarak keçi verilecekse ve bir yaşını doldurmuş ise, gerektiğinde kurban edilebileceği gibi zekat olarak da verilebilir. Zekat olarak verilecek davar, koyun da olsa keçi de olsa, ayıpsız ve kusursuz olmalıdır. Koyunların zekatı koyun, keçilerin zekatı keçi olarak verilir. Koyun ve keçi karışık ise, zekatı çoğunlukta olandan seçip vermek gerekir. İkisi de eşit sayıda iseler, keçi yerine koyun ya da koyun yerine keçi vermek, kıymet farkına riayet etmek kaydıyla caiz olur8. Deve 5-9 devesi olan 1 adet koyun zekat vermelidir, 10-14 devesi olan 2 adet koyun zekat vermelidir, 15–19 devesi olan 3 adet koyun zekat vermelidir, 20–24 devesi olan 4 adet koyun zekat vermelidir, 25–35 1 adet 1 yaşını tamamlayıp 2 yaşına girmiş dişi deve zekat vermelidir, 36–45 1 adet 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş dişi deve, 46-60 1 adet 3 yaşını tamamlayıp 4 yaşına girmiş dişi deve, 61–75 1 adet 4 yaşını tamamlayıp 5 yaşına girmiş dişi deve, 76–90 2 adet 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş dişi deve, 91–120 2 adet 3 yaşını tamamlayıp 4 yaşına girmiş dişi deve, 121–129 3 adet 2 yaşını tamamlayıp 3 yaşına girmiş dişi deve.
Hayvanların zekatı, kendi cinsinden verilebileceği gibi, değerleri üzerinden para olarak da verilebilir (Bkz. Kasani, Bedai’, II, 41). Ancak fakirin yararına olanı tercih etmek daha uygundur.9
Kâr amacıyla alınıp satılan mallara “ticaret malları” denir. 80.18 gr. Altın değerinde ticaret malına sahip olan kişinin, nisab miktarı mala sahip olmasının üzerinden bir yıl geçmesi hâlinde, kırkta bir yani (%2,5) oranında zekatını vermesi gerekir. Zekat, diğer şartlar yanında, hakikaten veya hükmen elde mevcut bulunup üzerinden bir yıl geçen maldan verilir. İleride sağlanması muhtemel artışlar zekatın hesaplanmasında dikkate alınmaz. Ticaret malları için de aynı ilke geçerlidir. Bu itibarla, ticaret malının zekatı verilirken, satıldığı takdirde elde edilecek kâr dikkate alınmadan sanki malın aynından (bizzat kendisinden) zekat veriyormuş gibi zekatın verileceği tarihteki maliyet değeri esas alınır.10
Ticaret maksadıyla elde bulundurulan taşınmaz mallar zekata tâbidir. Kişilerin ticarî amaçlı olarak alıp sattıkları taşınmaz mallar da bu kapsamda yer alır. Buna göre, büro ve mesken gibi kullanım amaçlı olmayıp alıp satmak amacı ile kişilerin ellerinde bulundurdukları taşınmazların, bir yıllık borçları çıktıktan sonra değerleri nisap miktarına ulaşmış ve üzerinden bir yıl geçmiş ise kırkta bir (% 2,5) oranında zekatının verilmesi gerekir (Kasani, Bedai’, II, 20). Ticaret veya yatırım amaçlı yani daha sonra değerlenince satmak üzere alınmış olan taşınmazların zekatları her yıl piyasa değerleri üzerinden verilir. Ev, dükkân, tarla veya bağ-bahçe yapma niyetiyle satın alınan arsalar ise zekata tâbi değildir.
Altın ve gümüşten yapılmış ziynet eşyaları, zekat için gerekli diğer şartları da taşıdığı takdirde Hanefîlere göre zekata tâbidir. Bu itibarla altından yapılmış ziynet eşyaları, 80.18 gr. veya daha fazla olup üzerinden de bir yıl geçmiş ise kırkta biri oranında zekatları verilir. Altın ve gümüş dışındaki maden ve taşlardan mamul ziynet eşyası ise zekata tâbi değildir (İbn Nüceym, el-Bahr, II, 243).
Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî bilginlerine göre ise, kadının normal olarak takıp kullandığı ziynet (takı) eşyası, aslî ihtiyacı sayıldığından bunlardan zekat gerekmez (Nevevî, el-Mecmû’, VI, 46; İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 220).11
Emlakçıların ticarî amaçla alıp sattıkları gayrimenkuller zekata tabidir. Buna göre, emlakçıların alıp satmak amacı ile mülkiyetlerinde bulundurdukları gayrimenkuller, bunlardan kaynaklanan borçlar düşüldükten sonra değeri nisap miktarına ulaşmış ve üzerinden bir yıl geçmiş ise kırkta bir (%2,5) oranında zekata tabidir (Kâsânî, Bedâî’, II, 20). Her bir gayrimenkul üzerinden ayrı ayrı bir yıl geçmiş olması şart değildir. Dolayısıyla zekat vermekle yükümlü olduktan sonra mülkiyete geçen emlakın, diğer mal ve emlak ile birlikte hesaplanarak zekatı verilir. Bu kapsama giren gayrimenkullerin zekatları verilirken o sıradaki piyasa değeri esas alınır.12
Üretim araçları zekata tabi değildir. Bunlarla elde edilen ürün veya gelirlerin tek başına ya da diğer birikimlerle birlikte nisap miktarına ulaşır ve üzerinden bir yıl geçerse kırkta bir (% 2,5) oranında zekatları verilir.13
Zekata tâbi olup olmama bakımından alacaklar üç kısımdır: a) Kuvvetli Alacak: Bunlar, borç olarak verilen paralar ile ticaret mallarının bedeli olan alacaklardır. Bu alacaklar, borçlular tarafından ikrar edilirse veya borcu ispata yarayan kesin delil varsa, alacaklı tarafından her yıl zekatlarının ödenmesi gerekir. Önceki yıllara ait zekatı verilmemiş ise, alacak tahsil edildikten sonra, geçmiş yıllara ait zekatları ödenir. b) Orta Alacak: Satım için olmayan bir malın gelirinden kaynaklanan alacaktır. Ev kirası alacağı gibi. Bu alacakta da geçmiş senelerin zekat borcu gerçekleşir. Ancak zekat borcunun ödenme mecburiyeti için alacaklının en az nisap miktarı kadar tahsil etmesi gerekir. c) Zayıf Alacak: Vasiyet, mehir ve diyet gibi mal bedeli olmayan alacaklardır. Çünkü bu tür alacaklar mal değişiminde oluşmuş bir borç değildir. Bu nevi alacakların geçmiş yıllara ait zekatları gerekmez. Tahsil edilip üzerlerinden bir yıl geçince zekatları verilir (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 238, 239; Mehmed Zihni, Ni‘met-i İslam, s. 739, 740). İnkâr edilen veya geri alınma ihtimali olmayan alacaklar için, alacaklının her yıl zekat vermesi gerekmez. Şayet bu tür ümit kesilmiş bir alacak daha sonra ödenirse, tahsil edilip üzerinden yıl geçtikten sonra sadece o yılın zekatı verilir; geçmiş yıllar için zekat gerekmez (Merğînânî, el-Hidâye, II, 166-167)14.
Zekat vermenin belli bir zamanı yoktur. Oruç ve hac ibadetlerinde olduğu gibi nisap miktarı malın üzerinden sene geçmiş olması konusunda da kamerî ay hesabı uygulanır. Farz olduğu andan itibaren verilmesi gerekir. Bunun için belli bir kamerî ayı veya Ramazan’ı beklemeye gerek yoktur. Zekat vermekle yükümlü olanların, yükümlü oldukları andan itibaren en kısa zamanda zekatlarını vermeleri gerekir. Çünkü zekat bir kulluk borcudur, borç da bir an önce ödenmelidir (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 175, 191-192, 223)15. Önceki yıllara ait zekatını vermeyen bir kimse daha sonra zekat borçlarını nasıl öder? Zekat vermekle yükümlü olduğu hâlde önceki yıllarda zekatını vermemiş olan kimse, elinde malı varsa zekatını vermediği geçmiş yılların zekatını da verir. Mesela iki yıl zekat vermeyen bir kişi, ilk yılın zekatını verdikten sonra ikinci sene için kalan paranın % 2,5’unu zekat olarak verir (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 329-333, 391)16.
Fakir olan damada ve geline zekat verilebilir. Çünkü bunlarla zekatı veren kişi arasında usûl ve fürû ilişkisi olmadığı gibi, zekat veren şahıs bunlara bakmakla yükümlü de değildir (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 172, 293).17
Zekatın sarf yerleri, Kur’an-ı Kerim’de (Tevbe, 9/60) belirlenmiştir. Hz. Peygamber (s.a.s.) de toplanan zekattan kendisine hisse verilmesini isteyen bir zata hitaben, “Yüce Allah, zekat (taksimi) hususunda ne bir peygamberin ne de başkasının hükmüne razı olmadı, onunla ilgili hükmü kendisi verdi ve onu sekiz sınıfa taksim etti. Eğer o sınıflardan isen sana hakkını veririm.” (Ebû Dâvûd, Zekat, 24) buyurmuştur. Bu itibarla, belirli şartları taşıyan müslümanların yükümlü oldukları zekat ve fıtır sadakasının, Kur’an-ı Kerim’de Cenab-ı Hak tarafından belirlenen yerler dışında herhangi bir yere verilmesi veya cami, köprü, yol, okul, yurt, suyolu vb. hayır işlerine sarf edilmesi fakihlerin çoğunluğunca caiz görülmemiştir. Zira zekat ve fıtır sadakasının sahih olmasının şartlarından biri de temliktir. Temlik, eşya üzerindeki mülkiyet hakkını veya malî bir hakkı başkasına devretmeyi ifade eder. Bu sebeple özellikle müslüman fakirin ve ihtiyaç sahibinin hakkı olan ve ancak temlik etmekle yükümlünün zimmetinden düşen zekat ve fıtır sadakasının, tüzel kişilere, hayır kuruluşlarına verilmesi caiz görülmemiştir (el-Fetâva’l-Hindiyye, I, 207). İlgili âyetteki “Allah yolunda” anlamına gelen “fî sebîlillah” ifadesi, kendisini Allah yoluna ve İslam’a adamış hac yolcuları, askerler ve ilim için yola çıkan gerçek kişiler olarak yorumlanmıştır.18
Zekatın verileceği yerler, Tevbe sûresinin 60. âyetinde belirlenmiştir.
Buna göre zekat, ilke olarak fakirlerin ve ihtiyaç sahibi bireylerin hakkıdır. Bu itibarla, belirli şartları taşıyan müslümanların yükümlü oldukları zekat ve fıtır sadakasının, Kur’an-ı Kerim’de belirlenen yerler dışında herhangi bir yere verilmesi veya cami, köprü, yol, okul, su gibi hayır işlerine sarf edilmesi, Hanefîlerce caiz görülmemiştir. Bu esas gözetilmeksizin zekat niyeti ile yapılan ödemeler zekat yerine geçmez.
Zekat, kendilerine zekat verilmesi caiz olan kimselere doğrudan teslim edilebileceği gibi, aracı vasıtası ile de ulaştırılabilir. Bu aracının birey olması ile kurum olması arasında fark yoktur. Buna göre hayır kurumu veya sivil toplum kuruluşu, toplayacağı zekatları Kur’an’da belirlenen yerlere/fakir ve ihtiyaç sahiplerine ulaştırıyorsa aracı konumunda olan bu kuruluşlara zekat emanet edilebilir. Zekatı hak sahiplerine ulaştırmayıp, inşaat, aydınlatma, büro masrafları gibi genel hizmetleri içinde değerlendirecek olan kuruluşlara ise zekat verilmez. Halka hizmet veren bu gibi kurumların varlıklarını sürdürmeleri için desteklenmeleri önemlidir. Ancak bu, zekat dışında gönüllü yardımlar yolu ile yapılmalıdır. Bunun yanında kamusal ve bireysel denetimler de ihmal edilmemelidir19.
Kendilerine zekat verilecek gruplardan biri de fakirlerdir (Tevbe, 9/60).
Bir kişi zekatını, elindeki malın cinsinden verebileceği gibi bedeli olan başka mallardan nakit olarak da verebilir. Bu itibarla evlenecek kişiye, zekat alma şartlarını taşıyor ise, ihtiyacı olan eşyalar zekat olarak verilebilir. Velisi fakir olan çocukların sünnet masrafları da zekat niyetiyle karşılanabilir. Ancak daha uygun olanı zekatı ihtiyaç sahiplerine verip harcamayı onların yapmasına imkân tanımaktır.
Belediye, dernek veya vakıflarca hazırlanıp ikram edilen iftar yemekleri zekat yerine geçmez. Çünkü bu ikramda, zekatın sıhhat şartı olan temlik bulunmadığı gibi, iftar yemeği yiyenler arasında kendilerine zekat verilmesi caiz olmayan birçok kişi de bulunmaktadır. Ancak hazırlanan yemekler zekat niyetiyle yoksullara ulaştırılırsa zekat yerine geçer.21
Zekatın verilebileceği yerler Kur’an-ı Kerim’de ismen sayılarak belirtilmiştir.
Bunlar; fakirler, yoksullar (miskinler), esaretten kurtulacaklar, borçlular, Allah yolunda cihad edenler (fî sebîlillah), yolda kalmış olanlar, zekat toplamakla görevlendirilen memurlar ve müellefe-i kulûb (kalpleri İslam’a ısındırılmak istenen kimseler)dur (Tevbe, 9/60).
Bu âyette belirtilenler kurum değil, bireylerdir. Buna göre zekat bizzat bireye veya onun vekiline verilmelidir. Bu genel ilkeye göre adı ne olursa olsun kurumlara zekat verilmez. Âlimlerin çoğunluğunun görüşü bu istikamettedir (Kâsânî, Bedâî’, II, 43-46; İbnü’l-Hümâm, Feth, II, 272; İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 125).
Ancak halka hizmet veren bu gibi kurumlara gönüllü yardımlar yapılabilir.